9 lipca w Gdańsku podczas konferencji „Chroń morze” rozpoczęły się konsultacje społeczne programu ochrony wód morskich (aPOWM), organizowane przez Ministerstwo Infrastruktury i PGW Wody Polskie.

Podczas spotkania, w którym wziął udział Przemysław Daca Prezes PGW Wody Polskie omówiono blisko 60 działań na rzecz poprawy stanu Bałtyku. Program jest jednym z najważniejszych mających na celu racjonalizację gospodarki wodnej w Polsce.  

Ochrona Bałtyku jest w naszych rękach

Zapobieganie degradacji środowiska morskiego, ograniczenie zanieczyszczeń i odtwarzanie ekosystemów to część działań wskazanych w aPOWM, opracowywanym przez PGW Wody Polskie. Zaproponowane w programie rozwiązania będą miały pozytywny wpływ na gospodarkę wodną, transport morski, rybołówstwo, turystykę, ale także na życie każdego z nas, gdyż troska o Bałtyk to nasz wspólny cel. Działania w ramach projektu aPOWM realizowane są przez jednostki rządowe, samorządowe i różne podmioty, których celem jest poprawa stanu Morza Bałtyckiego. Każdy może wziąć udział w konsultacjach społecznych trwających do 5 października 2021 r. organizaowanych przez Ministerstwo Infrastruktury i PGW Wody Polskie.

– Powstrzymanie degradacji Morza Bałtyckiego i jego aktywna ochrona zależy przede wszystkim od tego, co dzieje się na lądzie. Polska ma w tym zakresie do odegrania rolę szczególną – aż 99,7 % naszego państwa leży w zlewisku Bałtyku wpływają do niego dwie największe rzeki w całym basenie: Wisła i Odra. Dodatkowo jesteśmy jednym z najbardziej zaludnionych państw na tym obszarze. Odpowiednio duża musi więc być skala podejmowanych przez nas działań. Siłą rzeczy proponowane rozwiązania dotyczyć będą nie tylko obszaru nadmorskiego, ale całego kraju, przede wszystkim rolnictwa i gospodarki wodno-ściekowej w związku z generowanymi przez nie związkami azotu i fosforu, które trafiają do wód. Proponowane działania są ambitne, ale realne. Współpraca międzyresortowa i zaangażowanie jednostek samorządowych to fundament aktualizacji Programu ochrony wód morskich. Pamiętajmy przy tym, że każdy z nas może przyczynić się  do poprawy sytuacji.  Trzymiesięczne konsultacje społeczne, które rozpoczynamy to najlepszy sposób na zrozumienie potrzeb i zbudowanie zaufania dla koniecznych działań nakreślonych w projekcie – powiedział minister Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Pełnomocnik Rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej.

Transport morski, rybołówstwo i turystyka – to tylko niektóre sektory zależne od Bałtyku. Ich utrzymanie i rozwój nie będą możliwe bez jego należytej ochrony. Zależy to w decydującym stopniu od działań i inwestycji podejmowanych przede wszystkim w otoczeniu polskich rzek spływających do morza. W aPOWM zaplanowano działania, od czyszczenia plaż ze śmieci i walki z hałasem podwodnym do systemowych rozwiązań dla powstrzymania eutrofizacji akwenu.

Morze bez sinic  

Bałtyk przy 53 m średniej głębokości i stosunkowo małej powierzchni jest zbiornikiem o małym zasoleniu. Te cechy powodują, że basen jest narażony na ciągłą „ingerencję” wpływających do niego słodkich wód bogatych w biogeny z rolnictwa i ścieków komunalnych. Powoduje to regularne zakwity glonów uruchamiające destrukcyjny dla całego morskiego łańcucha troficznego (pokarmowego) mechanizm powstawania stref beztlenowych.

– Skutki eutrofizacji Morza Batyckiego dotykają organizmy wodne, ale także każdego wypoczywającego nad Bałtykiem. Najbardziej znanym i widocznym efektem eutrofizacji są masowe zakwity sinic. To coraz częstsze zjawisko pojawiające się na Morzu Bałtyckim jest efektem jego przeżyźnienia. Celem aPOWM jest powstrzymanie tego procesu. To jednocześnie jeden z 11 parametrów, od których zależy utrzymanie lub polepszenie dobrego stanu środowiska wód morskich. Zaplanowane w aPOWM działania będą więc oznaczały w szczególności znaczące redukcje biogenów. Pełna realizacja planowanych działań może skutkować redukcją ładunków azotu o ponad 60 tys. ton i fosforu o ponad 5 tys. ton – mówił Przemysław Daca, Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, które odpowiada za opracowanie aPOWM.

Aż 19 działań przyczyni się bezpośrednio do ochrony Bałtyku – jego bioróżnorodności obejmującą ochronę ptaków, ssaków morskich i zwalczanie gatunków inwazyjnych. Na ekosystemy morskie wpływa także hałas podwodny. Dlatego tak ważne jest wdrożenie rejestru źródeł hałasu impulsowego, ograniczenie hałasu podwodnego w obszarach Natura 2000, gdzie ssaki morskie są obiektem ochrony oraz opracowanie i wdrożenie wytycznych unieszkodliwiania ładunków wybuchowych zalegających na dnie Bałtyku.

Co drugi śmieć w Bałtyku pochodzi z gospodarstw domowych

Wobec problemu zakwitu sinic i zanieczyszczenia wód, niezwykle ważne jest, by ograniczyć ilość odpadów dopływających do Bałtyku rzekami, aż 48% z nich pochodzi z gospodarstw domowych. To jeden z fundamentów projektu. Planowana redukcja biogenów w ściekach i działania dla zlewni rolniczych również mają pomóc w ograniczeniu dopływu tych związków do Bałtyku. Celem są nie tylko czyste plaże, ale również rzeki bez śmieci, dlatego wśród działań proponowanych w projekcie jest sprzątanie brzegów rzek i plaż, wypracowanie strategii redukcji przedostawania się odpadów z kanalizacji do wód czy doposażenie gmin w sprzęt do oczyszczania plaż. Pełna lista tych działań jest dostępna w projekcie dokumentu.

Chroń morze – ważny jest także Twój głos!

Do 5 października 2021 r. trwają konsultacje społeczne projektu aktualizacji programu ochrony wód morskich. To szansa dla każdego z nas, aby wpłynąć na kształt działań na rzecz ochrony wód Bałtyku. W trakcie konsultacji projektu aPOWM, zostaną przeprowadzone 21-dniowe konsultacje dotyczące oceny oddziaływania na środowisko tego dokumentu. Uwagi i wnioski do projektu dokumentu może zgłaszać każdy np. poprzez specjalnie przygotowany formularz na stronie www.chronmorze.eu. Zapisy konferencji projektowych będą dostępne na stronie https://chronmorze.eu/konferencje. Zapraszamy do udziału w konsultacjach społecznych aPOWM! Razem chrońmy nasze morze!