AKTUALIZACJA z dnia 4 października
Decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie do 15 listopada bieżącego roku Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m. st. Warszawie S.A. zostało zobligowane do usunięcia awarii systemu przesyłu ścieków z lewobrzeżnej części Warszawy do oczyszczalni ścieków „Czajka”. Do 15 października MPWiK przedstawi RDOŚ w Warszawie harmonogram prac, których efektem będzie trwałe, niezależne od warunków atmosferycznych i hydrologicznych na rzece Wiśle umożliwienie przesyłu ścieków do „Czajki”. Do 18 listopada br. MPWiK zobowiązane zostało do dostarczenia kompletnej dokumentacji opisującej wdrożenie przyjętego rozwiązania, potwierdzając funkcjonowanie i spełnienie przyjętych założeń. MPWiK został również zobligowany do dogęszczenia krat odseparowujących nieczystości stałe ze ścieków oraz zapewnienia stabilnej i wydajnej ich przepustowości, potwierdzając osiągnięcie zamierzonego efektu dokumentacją zawierającą m.in. cogodzinne odczyty danych z urządzeń pomiarowych, znajdujących się w obiekcie przy ul. Farysa 1, określających natężenie przepływu ścieków w m3/s.
AKTUALIZACJA z dnia 20 września z godziny 16.00
Jak podaje WIOŚ w Warszawie, od chwili rozpoczęcia awaryjnego zrzutu nieoczyszczonych ścieków do Wisły w dniu 28 sierpnia 2019 r. do nocy z 14. na 15. września 2019 r. kolektorem przy ul. Farysa odprowadzono łącznie 3 642 819 m3 nieoczyszczonych ścieków komunalnych. Dzięki uruchomieniu bypassu wybudowanego pod nadzorem Wód Polskich, od niedzieli 15 września 2019 r., ścieki kierowane są tymczasowym rurociągiem do oczyszczalni „Czajka”.
Przed zatrzymaniem zrzutu nieoczyszczonych ścieków do Wisły przez bypass, do Wisły przedostawało się kilkanaście ton azotu i tona fosforu dziennie. Od uruchomienia awaryjnego przesyłu notowana jest stopniowa poprawa wskaźników badanych w próbkach wody z Wisły. Jak podaje WIOŚ w Warszawie, 17 września 2019 r. stwierdzono spadek stężeń w wodzie rzeki Wisły w zakresie oznaczonych wskaźników tj. ChZTCr, fosfor ogólny w punkcie 500 m poniżej wylotu kolektora na wysokości ul. Farysa 1 w Warszawie w odniesieniu do stężeń tych wskaźników oznaczonych w próbkach pobranych w dniach poprzednich.
Publikujemy część komunikatu WIOŚ w Warszawie: „W związku z uruchomieniem przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie awaryjnego przesyłu ścieków z lewobrzeżnej Warszawy do oczyszczalni ścieków „Czajka”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie w porozumieniu z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska, w dniu 17 września 2019 r. zakończył wykonywanie codziennego monitoringu badawczego rzeki Wisły. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie prowadzi dalsze czynności kontrolne w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.”.
Więcej informacji na stronie: http://www.gios.gov.pl/pl/
AKTUALIZACJA z dnia 16 września z godziny 14.00
Zrzut nieoczyszczonych ścieków komunalnych do Wisły, w związku z awarią systemu przesyłowego ścieków do oczyszczalni „Czajka” był przyczyną występowania miejscowych zastoisk zanieczyszczeń oraz piany na lustrze wody obserwowanych na stukilometrowym odcinku Wisły. Dzięki podjęciu natychmiastowych działań: budowy mostu pontonowego oraz instalacji do awaryjnego przerzutu ścieków do oczyszczalni „Czajka”, po kilku dniach od wystąpienia awarii udało się zredukować ilość ścieków zrzucanych do Wisły, a dzięki zamontowaniu nowych, wysokowydajnych pomp od soboty zrzut ścieków został wstrzymany.
Poza koordynacją prac nad budową tymczasowej instalacji do przerzutu ścieków do oczyszczalni „Czajka”, pracownicy Nadzorów Wodnych i Zespołów Wsparcia Technicznego Wód Polskich prowadzą ciągły monitoring rzeki Wisły na przeszło stukilometrowym odcinku rzeki, od Mostu Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie do Płocka. Patrole prowadzone są z łodzi, jak również z brzegu.
Od 28 sierpnia do 9 września pracownicy Wód Polskich obserwowali miejsca występowania piany oraz zastoisk. Dzięki poprawie warunków hydrologiczno-meteorologicznych: wzrost stanu wody na Wiśle Środkowej, zwiększony przepływ w rzece, zwiększenie siły wiatru i falowania wody oraz spadek temperatury powietrza, od 6 do 11 września nastąpił spadek liczebności i zasięgu zastoisk oraz miejsc występowania piany.
Ze względu na zmienne warunki hydrologiczno-meteorologiczne obserwowane zjawiska mają charakter zmienny w czasie, czasami po kilku godzinach nie ma śladu po danym zjawisku. O wynikach monitoringu prowadzonego przez Wody Polskie informowane jest Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego (Mazowieckie), WIOŚ w Warszawie, MPWIK oraz właściwe komórki Wód Polskich.
Skutkiem zrzutu ścieków do Wisły będzie utrzymujący się przez dłuższy czas zwiększony poziom stężenia biogenów, głównie mineralnych form azotu i fosforu, które przyczyniają się do eutrofizacji wód. Wpływ biogenów na stan Wisły odczują zwłaszcza organizmy wodne. Niemal wszystkie małże występujące w Polsce są wrażliwe na zanieczyszczenia i niedobory tlenu w wodzie. Skutki dostarczenia ładunku biogenów do Wisły i Morza Bałtyckiego, będą odczuwalne jeszcze przez wiele miesięcy.
AKTUALIZACJA z dnia 13 września z godziny 16.00
Publikujemy mapę zastoisk i przekroczonych norm zanieczyszczeń na Wiśle.
Mapa zastoisk zanieczyszczeń zgromadzonych na skutek zrzutu ścieków w Warszawie.
Inwentaryzacji dokonały PGW Wody Polskie.
AKTUALIZACJA z dnia 06.09.2019 z godz. 12.00
Według prognoz Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Gdańsku, fala ścieków, jaka wydostaje się z uszkodzonego kolektora w Warszawie, dotarła do województwa pomorskiego (Tczew).
Służby terenowe Wód Polskich na bieżąco monitorują sytuację w korycie Dolnej Wisły oraz śledzą informacje od podmiotów odpowiedzialnych za badania jakości wody (WIOŚ, Sanepid). Szczególnie obserwowane są zastoiska przy brzegach Wisły, gdzie woda nie ulega samoczynnej wymianie. Wskutek rozcieńczenia w wodach Wisły, stężenie ścieków jest niezauważalne gołym okiem. Nie stwierdzono zmętnienia wody ani unoszącej się na powierzchni piany.
Mimo wszystko nie jest wskazane rekreacyjne korzystanie z wody w Wiśle (kąpiele, wędkarstwo) jak i używanie jej do celów gospodarskich (pojenie, nawadnianie). Na terenie województw pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego brak jest ujęć wody potencjalnie narażonych na zanieczyszczenie w związku z ww. awarią. Szacowany czas dotarcia ścieków do ujścia Wisły to 8 września.
Pracownicy Wód Polskich pozostają w gotowości, aby, w razie potrzeby, służyć pomocą służbom badającym jakość wody oraz służbom ratunkowym.
Wisła na wysokości Wyszogrodu (fot. z dnia 5.09.2019r.)
AKTUALIZACJA z dnia 03.09.2019 z godz. 14.00
Skutkiem awarii systemu przesyłowego ścieków do Zakładu Oczyszczalni Ścieków „Czajka” jest stały zrzut ok. 3 m3/s nieoczyszczonych ścieków do rzeki Wisły. Od soboty Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie wprowadziło proces ozonowania tych ścieków, aby zredukować stopień ich zanieczyszczenia. Ozonowanie jest jedną z metod dezynfekcji, stosowaną na końcu całego procesu oczyszczania ścieków, tj. po 99% redukcji liczby bakterii w klasycznym procesie oczyszczania ścieków, co obrazuje poniższy schemat:
Z informacji medialnych do Wisły trafia ok. 500 ton wody ozonowanej na dobę, co stanowi 0,2% w stosunku do ilości ścieków surowych jakie trafiają do Wisły - ok. 260 000 ton/doba. Przy dużej ilości ścieków i fakcie, że są to ścieki nieoczyszczone, efektywność pięciu mobilnych stacji dezynfekcji ozonem, zastosowanych przez MPWIK jest raczej znikoma. Tego typu urządzenia stosuje się głównie w procesach dezynfekcji w systemów sieciowych wodociągowych i zespołach basenowych.
Wadą ozonu jako dezynfektanta jest jego mała trwałość oraz powstawanie w procesie dezynfekcji ubocznych produktów, np. bromianów. Z uwagi na silne działanie utleniające ozonu – w kierunku dedykowanych do tego zanieczyszczeń a nie tych, które mogą być usunięte przy użyciu klasycznych metod oczyszczania –stosuje się go do usuwania drobnoustrojów na oczyszczonych ściekach.
Aby proces ozonowania był efektywny, kontakt ścieków z ozonem powinien wynosić około 15-20 minut, a skład ścieków powinien wykazywać się niskimi wartościami ogólnej zawartości węgla organicznego – OWO – oraz azotynów. Jest to spowodowane tym, że większa ilość materii organicznej, jak i opisywanej formy azotu, automatycznie wpływa na konieczność stosowania większych dawek ozonu, aby osiągnąć wysoką skuteczność usuwania drobnoustrojów ze ścieków. Wyniki badań próbek wody poniżej zrzutu ścieków prowadzone przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska pokazują jednoznacznie, że te wartości są wysokie.
Z badań prowadzonych przez GIOŚ wynika, że zaznacza się wyraźna tendencja spadkowa w zakresie zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie w odl. 500 m poniżej miejsca zrzutu nieoczyszczonych ścieków do rzeki Wisły z kolektora na wysokości ul. Farysa, tj.:
-
29 sierpnia 2019 r. godzina 15.10 – 7,8 mg/l,
-
30 sierpnia 2019 r. godzina 10.55 – 5,8 mg/l,
-
31 sierpnia 2019 r. godzina 11.40 – 5,3 mg/l,
-
1 września 2019 r. godzina 7.40 – 4,6 mg/l.
Z informacji udostępnionych przez GIOŚ wynika, że utrzymuje się pogorszenie jakości wody w zakresie zawartości azotu amonowego w wodzie w odl. 500 m poniżej miejsca zrzutu nieoczyszczonych ścieków do rzeki Wisły z kolektora na wysokości ul. Farysa, tj.:
-
28 sierpnia 2019 r. z <1,00 mg/l powyżej zrzutu do 29,5 mg/l poniżej zrzutu,
-
29 sierpnia 2019 r. z <1,00 mg/l powyżej zrzutu do 10,1 mg/l poniżej zrzutu,
-
30 sierpnia 2019 r. z <0,078 mg/l powyżej zrzutu do 5,99 mg/l poniżej zrzutu,
-
31 sierpnia 2019 r. z <1,00 mg/l powyżej zrzutu do 11,4 mg/l poniżej zrzutu,
-
1 września 2019 r. z <1,00 mg/l powyżej zrzutu do 4,97 mg/l poniżej zrzutu.
Pełny raport z monitoringu Wisły: http://www.gios.gov.pl/pl/aktualnosci/610-aktualne-badania-fizykochemiczne-wody-w-wisle-po-awarii-sciekowej
Wyniki badań wykonanych w dniu 1 września 2019 r. przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ wskazują, że na odcinku Wisły powyżej wylotu kolektora przy ul. Farysa 1 w Warszawie wskazują na przekroczenie wartości granicznych dobrego stanu ekologicznego dla parametrów:
-
temperatura, tlen, zawiesina, przewodność.
Wyniki badań Wisły poniżej wylotu kolektora wskazują na przekroczenie wartości granicznych dobrego stanu ekologicznego dla parametrów:
-
temperatura, tlen, zawiesina, przewodność, azot amonowy, azot ogólny, ChZTcr, fosfor ogólny, OWO.
Najnowsze wyniki badań próbek wody z Wisły pokazują, że pomimo rozpoczęcia procesu ozonowania ścieków wprowadzanych do Wisły przez MPWiK nadal występują przekroczenia wskaźników fizyko-chemicznych wód rzeki Wisły poniżej zrzutu.
Trwa stały monitoring jakości wód w Wiśle. Na środkowym i dolnym biegu rzeki Wisły GIOŚ wyznaczył stanowiska monitoringowe, w których pobierane są próbki wody, przekazywane do analizy w specjalistycznych laboratoriach. Wyniki badań pokazują, że przekroczenia wartości granicznych wskaźników występują na stanowiskach pomiarowych od Warszawy do Kazunia. Przekroczenia nie są notowane na odcinku Wyszogród – Płock.
Źródło: http://www.gios.gov.pl/pl/aktualnosci/603-lokalizacja-stanowisk-pomiarowych-na-wisle.
AKTUALIZACJA z dnia 30.08.2019 z godz. 14.30
Stan oczyszczania ścieków komunalnych w krajach członkowskich Unii Europejskiej jest stale monitorowany przez HELCOM – Komisję Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku. Wszystko, co trafia do rzek ostatecznie stanowi o jakości wód w Bałtyku.
Polska także realizuje postanowienia dyrektywy w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych 91/271/EWGn. Zawsze ważnym punktem na mapie tworzenia zanieczyszczeń wód płynących była aglomeracja warszawska.
W latach 90. na terenie aglomeracji warszawskiej wyznaczone były komunalne punkty wysokiego zagrożenia – hotspoty Programu Bałtyckiego HELCOM, do których należały projektowane w latach 90. oczyszczalnie ścieków w Warszawie, w związku z niewywiązaniem się z odpowiedniego poziomu oczyszczania ścieków komunalnych. Budowa i modernizacja istniejących oczyszczalni ścieków – „Czajki” oraz „Południe”, jak również uporządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracji warszawskiej pozwoliły na wykreślenie ich z listy hotspotów w 2015 roku.
Oczyszczalnia ścieków „Czajka” jest największą oczyszczalnią nie tylko w Polsce, ale nawet całej Europie Wschodniej. W momencie jej budowy w latach 90. ub. wieku był to obiekt przestarzały i niespełniający ówczesnych standardów – budowa była realizowana na podstawie projektu, który powstał jeszcze w latach 70. XX wieku. Rozbudowa i modernizacja „Czajki” była najważniejszą inwestycją pod kątem wpływu na ochronę środowiska i stan Wisły. Tymczasem po awarii kolektorów przesyłowych ścieków z lewobrzeżnej Warszawy cofnęliśmy się do początku lat 90., kiedy to ścieki te nie były oczyszczane.
Wysokie temperatury i niskie sumy opadów w okresie letnim spowodowały, wiele osób pragnących skorzystać z wypoczynku nad morzem zmuszonych było w tym roku powstrzymać się od kąpieli ze względu na pojawienie się sinic. Aktualnie ogromne ładunki substancji biogennych, które trafiają do Wisły wpływając na biocenozę rzeki, za kilka dni wpłyną do Zatoki Gdańskiej.
W ubiegłym roku średnie stężenie azotu i fosforu w warszawskich ściekach – substancji powodujących największe straty w środowisku – wyniosło odpowiednio: 56 g/m3 i 6 g/m3. Stężenia te były ograniczane w oczyszczalni „Czajka” do poziomu 6 g/m3 i 0,3 g/m3. W każdej sekundzie do Wisły trafia 3 m3 nieoczyszczonych ścieków, co daje 1 mln 800 tys. metrów sześciennych na tydzień. To liczba odpowiadająca wypełnieniu dwóch Stadionów Narodowych niemal po dach.
Przed awarią w ciągu tygodnia do Wisły trafiało 0,6 tony fosforu i 10,8 ton azotu. Podczas trwania awarii do Wisły może trafiać 10,8 ton fosforu i 101 ton azotu tygodniowo. Są to wartości odpowiednio 18 i 9 razy większe. Oznacza to, że w każdym tygodniu awarii, Warszawa zrzuca do Wisły ze swojego lewego brzegu tyle fosforu – najbardziej szkodliwego pierwiastka pod kątem eutrofizacji - ile normalnie zrzuciła by przez cztery miesiące, dlatego tak ważna jest likwidacja awarii oraz znalezienie alternatywnego, czasowego rozwiązania, umożliwiającego zatrzymanie zrzutu nieoczyszczonych ścieków wprost do Wisły.
fot. Aktualny stan Wisły na wysokości Wyszogrodu
AKTUALIZACJA 20.51
Premier Mateusz Morawiecki podjął decyzję o budowie alternatywnego rurociągu, którym ścieki z lewobrzeżnej Warszawy zostaną przerzucone na prawy brzeg, aby trafiły do oczyszczalni "Czajka" - poinformował Minister Michał Dworczyk szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Wieczorem 29 sierpnia zakończyło się posiedzenie zarządzonego przez premiera posiedzenie sztabu kryzysowego. Przedstawiciele Wód Polskich są w stałym kontakcie ze wszystkimi służbami zaangażowanymi w minimalizowanie skutów awarii.
Na bieżąco będziemy informowali o rozwoju sytuacji na naszej stronie i w mediach społecznościowych.
Awaria kolektora odprowadzającego ścieki z lewego brzegu Warszawy do Zakładu Oczyszczalni Ścieków Czajka generuje zrzut ok. 3 m3/s nieoczyszczonych ścieków. Ścieki wydostające się z kolektora stanowią ok. 1,2% przepływu w rzece, czyli na każde 100 litrów wody prowadzonej przez Wisłę, 1,2 litra to ścieki generowane przez ponad milion mieszkańców Warszawy.
Sytuację pogarsza fakt trwających niżówek i wysokie temperatury powietrza. Wpływa to na zdolność rozcieńczania ścieków w wodach prowadzonych przez Wisłę jest ograniczona. Ścieki dodatkowo wpływają na pogarszanie zdolności rozpuszczania tlenu w wodzie, a zatem również na organizmy wodne zasiedlające koryto rzeki Wisły, zwłaszcza na te oddychające tlenem rozpuszczonym w wodzie.
Rzeki mają zdolności do tzw. samooczyszczania poprzez szereg procesów fizyczno-biochemicznych. Zdolność rzeki do samooczyszczenia zależy przede wszystkim od długości spływu wody oraz roślinności na brzegach i w jej nurcie. Rzeka, której brzegi porasta roślinność wodno-błotna ma wielokrotnie większą zdolność do samooczyszczenia. Rzeka Wisła ma zatem stosunkowo dobre warunki do przeprowadzenia takiego procesu, co zależy od skali i rodzaju zanieczyszczeń. Zrzut ścieków trwa. Nie możemy określić jednoznacznie, kiedy zrzut zostanie wstrzymany a awaria zostanie usunięta.
Wzdłuż Wisły od Warszawy do ujścia w Zatoce Gdańskiej wyznaczono obszary Natura 2000 i rezerwaty przyrody. Ciągły zrzut nieoczyszczonych ścieków w długiej perspektywie może wpłynąć również na przedmioty ochrony. Trwające niżówki i utrzymujące się wysokie temperatury mogą przyczyniać się do powstawania zastoisk wód, jak również do przyduchy ryb i innych organizmów wodnych, które w nich się znajdą. Dla nadwiślańskich ekosystemów również kluczowe jest tu jak najszybsze usunięcie awarii i zaprzestanie zrzutu ścieków do Wisły, gdyż stały dopływ zanieczyszczeń będzie osłabiał możliwości samooczyszczania się Wisły.
Pamiętajmy, że oprócz ścieków bytowych do Wisły mogą dostawać się substancje niebezpieczne, w tym metale ciężkie i farmaceutyki. Najistotniejszą kwestią w tej chwili jest zatrzymanie procesu dopływu ścieków bezpośrednio do rzeki. Do Wisły w ciągu doby nieprzerwanie ok. 260 tys. m3 nieoczyszczonych ścieków, czyli równowartość niemal stu basenów olimpijskich dziennie.
Apelujemy do mieszkańców nadwiślańskich miejscowości na północ od Warszawy o zachowanie ostrożności. Nie należy kąpać się w Wiśle, pobierać wody do celów rolniczych, czy wędkować. Również samo przebywanie w pobliżu Wisły może być szkodliwe, gdyż z zanieczyszczonych wód powstaje mgiełka, w której znajdują się drobnoustroje, z łatwością przenikające przez nasze drogi oddechowe. Zalecamy unikać spacerów wzdłuż brzegów Wisły poniżej Warszawy.
Wydział Komunikacji Społecznej
PGW Wody Polskie
