25 maja w Gdańsku rozpoczęło się połączone spotkanie w ramach konsultacji społecznych projektów II aktualizacji planów gospodarowania wodami (II aPGW) oraz aktualizacji planu zarządzania ryzykiem powodziowym (aPZRP) ogłoszonych przez Ministra Infrastruktury i prowadzonych przez Wody Polskie w całym kraju. W spotkaniu uczestniczył Marek Gróbarczyk Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, odpowiedzialny za działania związane z gospodarką wodną.

Region wodny Dolnej Wisły jest szczególnym miejscem, z licznymi wyzwaniami i wieloma priorytetowymi zadaniami, dlatego też Gdańsk jest miejscem wspólnego spotkania konsultacyjnego obu projektów, trzeciego takiego w Polsce. Ze względu na wagę zagadnień związanych z zagrożeniami powodziowymi od strony morza oraz potrzebę ich szczegółowej analizy, konsultacje społeczne aPZRP 6 września zostaną zorganizowane ponownie w Gdańsku.

Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, plany zarządzania ryzykiem powodziowym oraz plan przeciwdziałania skutkom suszy to kluczowe dokumenty systematyzujące gospodarkę wodną w Polsce. Są realizowane w 6-letnich cyklach planistycznych, a trwające konsultacje społeczne IIaPGW i aPZRP dają możliwość odniesienia się społeczeństwa do założeń, które znalazły się w omawianych projektach dokumentów. Debata w Gdańsku poświęcona jest projektom planów gospodarowania wodami, które obejmują około 4,2 tys. działań naprawczych dla poprawy stanu wód dla dorzeczy Wisły, Świeżej i Banówki, oraz projektom planów działań przeciwpowodziowych, w ramach których opracowano i przedstawiono zestaw 160 działań dla regionu wodnego Dolnej Wisły.

- Aktualna sytuacja pokazuje, że strategiczne podejście do działań przeciwpowodziowych jest bardzo ważne. Jestem w ścisłym kontakcie z Wodami Polskimi, które na bieżąco monitorują sytuację hydrologiczną, kontrolują stan obiektów hydrotechnicznych i ich pracę, działają w terenie – powiedział podczas briefingu prasowego Marek Gróbarczyk, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, odpowiedzialny za sprawy związane z gospodarką wodną oraz realizację inwestycji w sektorze gospodarki morskiej i wodnej.

- Proponujemy zestawy działań naprawczych dla wód powierzchniowych i podziemnych, które pomogą osiągnąć lub utrzymać ich dobry stan. Wody regionu Dolnej Wisły są szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie. Jesteśmy w regionie na styku lądu i morza, dlatego zapewnienie dobrego stanu wód przybrzeżnych Zatoki Gdańskiej i ujścia Wisły czy wód otaczających popularny wśród turystów Półwysep Helski to cel naszych działań. Wody przejściowe i przybrzeżne to rezerwuary stale mieszających się ze sobą wód słodkich i słonych, pozwalając na rozwój unikatowych ekosystemów - powiedział Prezes Wód Polskich Przemysław Daca.

Briefing prasowy poświęcony połączonemu spotkaniu konsultacyjnemu projektów aPZRP i II aPGW. Po lewej: Sekretarz Stanu Ministerstwa Infrastruktury Marek Gróbarczyk. Po prawej: Prezes Wód Polskich Przemysław Daca. Fot. Wody Polskie

Propozycje działań dla ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego Dolnej Wisły

Region wodny Dolnej Wisły administrowany przez RZGW w Gdańsku jest obszarem wyjątkowym. Kumuluje się tu znaczna część problemów, jakie generuje Wisła na całej długości. Poziom zagrożenia powodziowego w tym regionie potęguje deltowy charakter ujścia rzeki do Bałtyku, depresja obszaru Żuław Wiślanych oraz cała gama oddziaływań hydrologicznych od strony morza. Dlatego lista działań przeciwpowodziowych w aPZRP jest w przypadku tego regionu obszerna. Ogółem w regionie zaplanowano 160 działań przeciwpowodziowych, przy czym 106 z nich to kontynuacje wieloletnich projektów. Najważniejszym z działań jest:

• budowa wielofunkcyjnego stopnia wodnego Siarzewo.

Kolejne inwestycje o najwyższym priorytecie to:

• ochrona przed wodami powodziowymi dolnego odcinka Wisły od Włocławka do jej ujścia do Zatoki poprzez przebudowę ostróg na rzece;

• przebudowa stopnia wodnego Przegalina na rzece Martwa Wisła.;

• przebudowa wałów przeciwpowodziowych rzeki Raduni, Kłodawy, Bielawy, m.in. w Gdańsku i Pruszczu Gdańskim;

• odbudowa lewego wału przeciwpowodziowego i budowa nowego odcinka obwałowań rzeki Redy w gm. Puck;

• odbudowa wałów przeciwpowodziowych rzeki Motławy na terenie Gdańska oraz remont lewego i prawego odcinka wałów rzeki Fiszewki w gm. Elbląg i Gronowo Elbląskie;

• budowa wału Wisły dla ochrony osiedla Zawiśle we Włocławku;

• przystosowanie koryta rzeki Drwęcy do przeprowadzenia wód powodziowych;

• odbudowa koryta rzeki Liwa oraz lewego wału przeciwpowodziowego na tej rzece w gm. Ryjewo i Kwidzyn;

• budowa zrzutu z Kanału Raduni do rzeki Motławy na wysokości ul. Serbskiej w Gdańsku i budowa zbiorników Jaśkowy Młyn i Dolny Młyn na potoku Strzyża;

• koncepcja retencji wód powodziowych powyżej miasta Słupsk oraz wdrożenie wynikających z niej rozwiązań.

Propozycje działań dla poprawy jakości wód w regionie Dolnej Wisły

Kluczowe wyzwania dla obszaru dorzecza Wisły, regionu wodnego Dolnej Wisły oraz obszarów dorzeczy Świeżej i Banówki z punktu widzenia gospodarowania wodami to jakość wód podziemnych, gospodarka wodno-ściekowa, w tym zrzuty ścieków przemysłowych i zanieczyszczenia z powietrza atmosferycznego przedostające się do wód powierzchniowych z opadami deszczu i śniegu określane jako depozycja atmosferyczna. Problem ten dotyczy regionu wodnego Dolnej Wisły i obszaru dorzecza Świeżej.

Problem jakości wód podziemnych w regionie wodnym Dolnej Wisły występuje głównie w rejonie Żuław Wiślanych. Jest to spowodowane przede wszystkim budową geologiczną tego terenu i występowaniem serii osadów deltowych z wodami zdegradowanymi przez zanieczyszczenia historyczne. W ramach monitoringu diagnostycznego stwierdzono w kilku punktach zanieczyszczenia substancjami organicznymi z przekroczeniem wartości progowej dobrego stanu chemicznego wód podziemnych z ich czasowym pogarszaniem w miejscowościach nadmorskich w okresie wakacyjnym, kiedy obserwuje się znaczący wzrost poborów wody w związku z aktywnością turystyczną i rekreacyjną w regionie. Kluczowy wpływ na stan jakości wód ma również działalność człowieka związana z rozwojem obszarów zurbanizowanych i intensyfikacją rolnictwa w regionie. Działania naprawcze dla wód rzecznych i zbiornikowych dotyczą w dużej mierze obszarów chronionych, drugą grupę stanowią działania związane z gospodarką ściekową. Natomiast jeśli chodzi wody jeziorne to najliczniejsze grupy działań dotyczą konieczności weryfikacji programu ochrony środowiska pod kątem poprawy efektywności ograniczania dopływu zanieczyszczeń.

Ponadto region wodny Dolnej Wisły stanowi miejsce występowania kluczowych gatunków ryb i minogów dwuśrodowiskowych notowanych w Polsce, dlatego podejmowanie działań mających na celu zapewnienie drożności korytarzy migracyjnych  dla poprawy stanu ekologicznego wód jest jednym z kluczowych zagadnień IIaPGW.

Konsultacje społeczne trwają w całej Polsce

Konsultacje społeczne II aPGW na obszarach dorzeczy rozpoczęły się 14 kwietnia 2021 r. i potrwają do 14 października 2021 r. Spotkania konsultacyjne odbywają się w 15 miastach w całym kraju. Ich istotą jest przełożenie ogólnych założeń metodycznych oraz wniosków z przeprowadzonych prac na propozycje działań służących osiągnięciu i utrzymaniu dobrego stanu wód w naszym kraju. Natomiast od 22 grudnia 2020 r. trwają konsultacje społeczne aPZRP. Spotkanie w Gdańsku było 26. debatą poświęconą tym planom. Ze względu na duże zainteresowanie i konieczność szczegółowego omówienia dokumentów od strony morza, Minister Infrastruktury przedłużył konsultacje aPZRP do 22 września 2021 r. Zasadniczą część omawianych w trakcie debat planów, stanowi lista działań dla poszczególnych obszarów dorzeczy i regionów wodnych. To łącznie ponad 1100 pozycji dla dorzeczy Wisły, Odry, Łaby, Dunaju, Niemna i Pregoły.

Projekty IIaPGW oraz aPZRP, uzupełnione o wnioski i uwagi zgłoszone podczas konsultacji, zostaną przyjęte odpowiednio, w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds. gospodarki wodnej. Więcej informacji o projektach IIaPGW i aPZRP oraz konsultacjach społecznych tych dokumentów znajdą Państwo na stronach Wód Polskich: www.apgw.gov.pl i www.stoppowodzi.pl