Wody Polskie rozpoczęły weryfikację formalno-prawną dotyczącą czynnych i nieczynnych urządzeń wodnych służących do odprowadzania do rzek ścieków lub wód opadowych i roztopowych. Dotychczas zidentyfikowano ponad 20 tysięcy różnego typu rur, które uchodzą do polskich rzek, co może bezpośrednio przekładać się na ilość zanieczyszczeń, jakie dostają się do wód. W stosunku do ponad 1/3 z nich, z uwagi na m.in. brak stosownych pozwoleń wodnoprawnych, niezbędne jest podjęcie działań administracyjnych. Należą do nich rozpoczęte dziś kontrole podmiotów, które nie mają wymaganych prawem pozwoleń wodnoprawnych.

Do statutowych zadań Wód Polskich, obok przeciwdziałania powodzi i suszy, należy również troska o dobry stan wód. Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska tylko 10% rzek w Polsce ma stan/potencjał ekologiczny bardzo dobry lub dobry, 60% umiarkowany, a 30 % słaby lub zły. W kwestii czystości rzek nie wypadamy najlepiej także na tle Europy. Raport Europejskiej Agencji Środowiska podaje, że niemal 40% wód powierzchniowych w UE ma dobry lub bardzo dobry stan. Na jakość wód w Polsce wpływa ich skażenie biogenami rolniczymi, ściekami przemysłowymi i bytowymi. Dużym problemem jest również zanieczyszczenie rzek i zbiorników wodnych różnego typu odpadami. Z uwagi na to, że w ostatnich latach, w skali kraju wiele razy zgłaszane były przypadki zanieczyszczenia wód, Prezes Wód Polskich podjął decyzję o weryfikacji istniejących wylotów do rzek. Daje to możliwość identyfikacji czynnych oraz nieczynnych urządzeń, których właścicielami są osoby prywatne oraz przedsiębiorstwa korzystające z wód.

 Briefing prasowy w Górze Kalwarii. Fot. Wody Polskie

- Jednym z naszych priorytetów jest czystość rzek! Dlatego rozpoczynamy kontrole pozwoleń wodnoprawnych urządzeń odprowadzających ścieki do polskich rzek. Zidentyfikowaliśmy ponad 20 tys. rur, a 1/3 z nich nie ma zezwoleń - powiedział Prezes Daca podczas briefinu prasowego.

Etap 1: Kontrola terenowa wylotów do rzek

Pracownicy Wód Polskich zweryfikowali już część potencjalnych wylotów urządzeń kanalizacyjnych – w tym ściekowych i deszczowych, przelewów burzowych, zlokalizowanych m.in. w skarpach rzek. W proces zaangażowane były różne zespoły Wód Polskich. Ekipy utrzymania z Nadzorów Wodnych przeprowadziły wizje w terenie, a specjaliści z Pionu Usług Wodnych oraz Pionu Zarządzania Środowiskiem Wodnym przeprowadzili weryfikację formalną, w tym analizę dokumentacji. Łącznie, na dzień 30 września bieżącego roku zidentyfikowano 20 301 wylotów do rzek.

Etap 2: Weryfikacja dokumentacji istniejących wylotów do rzek

Kolejnym etapem działań jest powiązanie istniejącego wylotu z dokumentacją czyli posiadanym pozwoleniem wodnoprawnym. Na chwilę obecną okazało się, że na 20 301 urządzeń wodnych służących do korzystania z wód, ponad 13 tys. posiada aktualne pozwolenia wodnoprawne, natomiast w odniesieniu do blisko 7 tys. pozostałych wylotów, brak jest stosownych pozwoleń wodnoprawnych lub informacji o nich. W wielu przypadkach dotychczas nie udało się ustalić właścicieli części urządzeń.

Etap 3: Kontrole –  dla zalegalizowania urządzeń wodnych

Na podstawie zebranych informacji Wody Polskie rozpoczęły kontrole podmiotów, które posiadają urządzenia wodne i w przeszłości miały pozwolenia wodnoprawne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, właściciel – podmiot korzystający z wód powinien legitymować się zarówno stosownym pozwoleniem wodnoprawnym na korzystanie z wód, jak i uregulowaną kwestią wykonania samego urządzenia wodnego. Przepisy prawa dopuszczają możliwość likwidacji takiego urządzenia przez Wody Polskie na koszt właściciela. Z uwagi na to, że część wylotów znajduje się w wałach przeciwpowodziowych, ich pochopne, niefachowe usunięcie może zwiększać zagrożenie powodziowe.

Celem obecnych działań jest zmobilizowanie potencjalnych właścicieli do legalizacji urządzeń wodnych. Zgodnie z przepisami prawa właściciel, który nie posiada pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego ma możliwość jego legalizacji. Jeżeli właściciel wykonanego nielegalnie urządzenia wodnego nie złożył wniosku o jego legalizację, właściwy organ Wód Polskich nakłada obowiązek likwidacji urządzenia. Podejmowane przez Wody Polskie działania wymagają współpracy z jednostkami samorządowymi gmin, starostw oraz województw, w celu pozyskania niezbędnych informacji. O efektach działań Wody Polskie będą informować inspektoraty ochrony środowiska, a adekwatnie do ustaleń, w części spraw będą one kierowane na drogę postępowania w sprawach wykroczeń. Każda ze spraw będzie analizowana indywidualnie.

Wody Polskie – na straży czystych rzek

Przeprowadzone analizy ułatwią podejmowanie działań, których celem jest poprawa stanu jakościowego wód. Umożliwi to właściwe zarządzanie zasobami wodnymi w aspekcie jakościowym wód i pozwolą na doprowadzenia do zgodnego z prawem korzystania z nich. Nielegalne zrzuty nieczystości najczęściej odbywają się pod osłoną nocy, co sprawia że proceder ten jest trudny do ustalenia. Konieczne jest zebranie informacji i zmobilizowanie właścicieli nielegalnie wykonanych urządzeń wodnych lub korzystających z wód niezgodnie z prawem do legalizacji tych urządzeń oraz uzyskania pozwoleń wodnoprawnych.