Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zakończyły rozbudowę zabezpieczeń przeciwpowodziowych na rzece Widawa pod Wrocławiem. Prace zrealizowane na terenie trzech gmin – Czernica, Długołęka i Wrocław – dodatkowo ochronią przed falą wezbraniową blisko 1500 budynków mieszkalnych, handlowo-usługowych, gospodarczych, przemysłowych i sakralnych oraz infrastrukturę, znajdującą się na powierzchni 1109 hektarów w zasięgu oddziaływania. Inwestycja finalnie zamyka modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego.

Prace budowlane w ramach inwestycji wzdłuż rzeki Widawa, rozpoczęły się w kwietniu 2020 roku i zakończyły w lipcu 2023 roku. Zadanie to element Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły oraz jednocześnie ostateczne domknięcie modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego. Całość jest efektem partnerskiej współpracy z władzami samorządowymi Wrocławia oraz sąsiednich gmin, ale przede wszystkim z samymi mieszkańcami, których ochrona przed powodzią jest jednym z priorytetowych zadań statutowych Wód Polskich RZGW we Wrocławiu. Kontrakt, którego wykonawcą była firma Skanska, zrealizowano za kwotę około 126 mln złotych, w tak zwanej cofce kanału przelewowego Odra-Widawa, co zabezpieczy Dolinę Widawy na wypadek przepuszczania wód powodziowych przez wspomniany kanał i konieczności skierowania ich poza stolicę Dolnego Śląska.

Z tej okazji w środę, 11 października w podwrocławskich Wilczycach na wałach Widawy odbył się briefing prasowy z udziałem mediów, przedstawicieli władz samorządowych, reprezentantów wykonawcy, inwestora oraz zaproszonych gości.

– Należą się słowa podziękowania wszystkim, którzy byli zaangażowani w realizację zadania. Mowa tutaj o władzach samorządowych, które sprzyjały realizacji, poprzez wykonawcę, który sprawnie realizował, a kończąc na zespołach konsultanta wsparcia technicznego, biorących udział w tej inwestycji. Zakończenie tego zadania pozwala w pełni zrealizować cele narzucone modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego. Dzisiaj przy wsparciu zbiornika Racibórz Dolny jesteśmy gotowi na przyjęcie fali powodziowej napływającej do Wrocławia z pełnym rozdziałem wód na Odrę i Widawę. W tym roku również we współpracy z gminą Wrocław zrealizowaliśmy obiekt Ślęzoujście, gdzie jako Wody Polskie mieliśmy wkład finansowy w wysokości 4 milionów złotych w realizację tego zadania. Te dwa elementy, czyli zabezpieczenie górnej Widawy i Ślęzoujście, zamykają klamrą potrzeby miasta Wrocławia, jak i gmin ościennych, względem zabezpieczenia stolicy Dolnego Śląska przed powodzią – mówił Bartosz Wszołek, Zastępca Dyrektora Wód Polskich RZGW we Wrocławiu ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą.

– Chciałbym w imieniu swoim, czyli wójta gminy Długołęka, ale też jako mieszkaniec Wilczyc, a kilka lat temu Wrocławia, podziękować firmie Skanska oraz Wodom Polskim za to, że te odcinki wałów zostały wykonane profesjonalnie i w dobrym stylu. Możliwość jazdy na rowerze po obwałowaniach i walory rekreacyjne to dodatkowe zalety tych wałów przeciwpowodziowych, które powstały na terenie naszej gminy. Jest mi bardzo miło z tego powodu, że stoję na wałach, które wybudowaliśmy wspólnie i dziś każdy z nas na tym odcinku jest zabezpieczony przed falą powodziową. Nasza Widawa, która jest rzeką pozornie małą, ale gdy pojawiają się duże opady, to pokazuje swój pazur. I taki pazur pokazała nieraz, nawet w tym roku. Ale to jeszcze bardziej uświadamia nam, jak ta inwestycja jest istotna – dodał Wojciech Błoński, Wójt Gminy Długołęka. 

– W imieniu prezydenta Wrocławia pragnę podziękować Wodom Polskim, firmie Skanska i wszystkim instytucjom i osobom, które były zaangażowane w ten projekt. Być może niewielki, półkilometrowy odcinek na terenie Wrocławia, ale bardzo istotny dla nas, bo razem z elementem w postaci Ślęzoujścia, zabezpiecza stuprocentowo Wrocław przed wodami powodziowymi. Jesteśmy z tego bardzo dumni i jeszcze raz dziękujemy wszystkim zaangażowanym – uzupełnił Mateusz Majka, koordynator ds. polityki rzecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Kompleksowa budowa

Zakres robót hydrotechnicznych obejmował budowę nowych wałów przeciwpowodziowych Widawy na odcinku o długości 11 kilometrów oraz przebudowę wału przeciwpowodziowego o nazwie „Przerowa L” na fragmencie o długości 2 kilometrów. Podczas prac wykonane zostały nasypy konstrukcji wałów z ukształtowaniem skarp, przejazdów i zjazdów. Ponadto w czasie inwestycji usunięto wszelkie kolizje z sieciami telekomunikacyjną, elektroenergetyczną, wodociągową i gazową. Powstały także nowe przepusty wałowe i drogowe, zrealizowano roboty polegające na rozbudowie i przebudowie dróg publicznych.

W skład budowli hydrotechnicznych, chroniących mieszkańców gmin Czernica, Długołęka i Wrocław przed powodzią, wchodzą między innymi: nowe wały przeciwpowodziowe wzdłuż prawego i lewego brzegu Widawy; poszerzone i podwyższone korpusy wałów; uszczelnione istniejące obwałowania na lewym brzegu oraz wyremontowane rowy i drenaże odwodnienie.

Proekologiczne działania

Nad prawidłowym przebiegiem prac czuwał stały nadzór przyrodniczy, którego zadaniem było maksymalne ograniczanie ewentualnego negatywnego wpływu na środowisko naturalne i wdrażanie działań łagodzących. Wśród nich znalazły się między innymi kompensacje przyrodnicze w postaci nasadzeń drzew i odtworzenia płatów siedliska lasu łęgowego oraz powstanie w rejonie miejscowości Dobrzykowice w gminie Czernica sześciu niewielkich zbiorników wodnych o łącznej powierzchni około 0,6 hektara, będących idealnym miejscem dla siedlisk rozrodczych płazów.

W ramach szerokich działań na rzecz kompensacji przyrodniczych posadzono 64000 sztuk dębów szypułkowych oraz 5550 sztuk rodzimych gatunków drzew w grupach i szpalerach, a także ponad 3000 sztuk rodzinnych gatunków krzewów. Zainstalowano także skrzynki lęgowe dla ptaków oraz budki dla nietoperzy.

Ponadto przedsięwzięcie było realizowane zgodnie z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju oraz poszanowaniem występujących na tym obszarze zasobów przyrody i stanu środowiska. Wykonywane działania miały nie tylko zapewnić skuteczną ochronę przed powodzią, ale również przyczynić się do poprawy stanu ekologicznego. Dzięki temu przeprowadzona inwestycja, poza wzmocnieniem bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, ma również dobroczynny wpływ na środowisko naturalne Doliny Widawy.

Szeroka współpraca

W trakcie szerokich konsultacji społecznych poświęconych inwestycji, w 2019 roku odbyła się między innymi debata z mieszkańcami, radnymi oraz przedstawicielami proekologicznych organizacji. Podczas wydarzenia pracownicy Wód Polskich i projektanci odpowiadali szczegółowo na wszystkie zadawane pytania oraz udzielali wyjaśnień na temat zwiększenia ochrony przeciwpowodziowej regionu. Wnikliwie analizowano i rozważano również możliwość realizacji składanych postulatów, dzięki czemu uwzględniono liczne udogodnienia dla mieszkańców. Wody Polskie wyremontowały i naprawiły odcinki nawierzchni trzech ulic: Rzecznej, Topolowej i Wilczyckiej w Kiełczówku. Na wałach powstały także ogólnodostępne drogi serwisowe, z których mogą korzystać spacerowicze i rowerzyści.

Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły jest realizowany przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie z funduszy Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, Banku Rozwoju Rady Europy, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach Funduszu Spójności oraz budżetu państwa i środków własnych. To 60 różnych inwestycji, obejmujących tereny najbardziej zagrożone powodzią: Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Małopolskę, Podkarpacie i rejon Dolnej Odry. System docelowo ma zabezpieczyć 15 mln Polaków, a jego łączna wartość wynosi 5,5 mld złotych.

Zespół Komunikacji i Edukacji Wodnej RZGW we Wrocławiu