Wzmocniony system ochrony przeciwpowodziowej Sandomierza, zabezpieczenie przed wodami rzeki Wisły osiedla mieszkaniowego oraz doliny Koprzywianki, ochrona przed podtopieniami i zmniejszone ryzyko występowania powodzi w miejscowościach Zajeziorze, Szewce i Sośniczany – to rezultaty, jakie osiągnięto dzięki realizacji zadania pn. „Ochrona przeciwpowodziowa Sandomierza”. Inwestycja kompleksowo zabezpieczy tereny Sandomierza i okolic przed skutkami kolejnych powodzi.

9 października 2023 roku, w konferencji prasowej z okazji zakończenia projektu uczestniczył m.in. Wiceminister Infrastruktury Grzegorz Witkowski oraz Prezes Wód Polskich Krzysztof Woś.

- Mam przyjemność zakomunikować, że tutejsi mieszkańcy są zabezpieczeni jak nigdy dotąd przed możliwą falą powodziową na najbliższe dziesięciolecia. Udało nam się za kwotę 200 mln złotych zabezpieczyć ponad 20 tys. mieszkańców. 30 km obwałowań, przepompownie, brama przeciwpowodziowa to wymiernie wpłynie na bezpieczeństwo Sandomierza, ale i okolic – powiedział Grzegorz Witkowski.

- Zakończyliśmy 6 bardzo ważnych inwestycji. Wody Polskie od samego początku stawiają sobie za cel ochronę przeciwpowodziową. Ta inwestycja to nie koniec, nadal chcemy poprawiać bezpieczeństwo np. przez budowę suchych zbiorników, wciąż trwające prace koncepcyjne. Staramy się łączyć ochronę przeciwpowodziową i przeciwsuszową działając jednocześnie na rzecz renaturyzacji – podkreślił Krzysztof Woś.

Kompleksowy system zabezpieczenia Sandomierza

W 2010r. Sandomierz i okolice dotknęła „powódź stulecia”. Żywioł uderzył wówczas z ogromną siłą, a stan wody w Wiśle osiągnął historyczny, nieodnotowany nigdy wcześniej poziom - ponad 840 cm. Woda doprowadziła do rozmycia wału, który pod jej naporem, został przerwany. W wyniku tego pod wodą znalazło się ok. 11 km2 powierzchni miasta. Woda zalała 3,5 tys. domów. W wyniku tragicznych w skutkach wydarzeń, została podjęta decyzja o przystąpieniu do realizacji inwestycji pn. „Ochrona przeciwpowodziowa Sandomierza”, która zapewni bezpieczeństwo przed powodziom terenom Sandomierza oraz okolicznych miejscowości. Inwestycja została sfinansowana ze środków: Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (Banku Światowego), Banku Rozwoju Rady Europy, Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020 (POIiŚ) oraz budżetu Państwa. Wartość projektu to ponad 200 mln zł. Dzięki realizacji inwestycji osiągnięto następujące efekty:

• 6 zadań z zakresu ochrony przed powodzią,

• 20 tys. mieszkańców Sandomierza i okolic pod ochroną,

• 30 km wałów przeciwpowodziowych,

• 4 przepompownie w miejscowościach Koćmierzów, Nadbrzezie Szewce oraz Zajeziorze,

• 11 km² terenów chronionych przed zalaniem „Ochrona przeciwpowodziowa Sandomierza".

Ochrona przeciwpowodziowa Sandomierza – zrealizowane zadania

W ramach poszczególnych zadań zrealizowano działania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej:

Zadanie 1

Zabezpieczenie przeciwpowodziowe w obrębie ujściowego odcinka rzeki Atramentówki, budowa nowej pompowni „Koćmierzów” i śluzy grawitacyjnej w Koćmierzowie (w prawym wale Wisły oraz kanału odprowadzającego wodę z Atramentówki do pompowni.

Całość zadania zlokalizowana jest na prawym zawalu rzeki Wisły, w rejonie połączenia wału opaskowego z wałem Wisły (obiekt pompowni zlokalizowany jest w km 656+860 rzeki Wisły). Zadaniem wybudowanej pompowni „Koćmierzów” jest stworzenie alternatywnego kierunku odwodnienia zlewni cieku Atramentówki do Wisły poprzez pompownię, zwłaszcza w okresach wzmożonego przepływu w Atramentówce lub zaistnienia okoliczności braku możliwości odprowadzenia wód Atramentówki przez teren Huty w istniejącym wcześniej systemie urządzeń (istniejąca pompowania Huty Szkła wraz z infrastrukturą rurociągów doprowadzających do niej wodę).

Zadanie to obejmowało:

• budowę nowej pompowni „Koćmierzów” wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą,

• budowę grawitacyjnego systemu doprowadzenia i odprowadzenia wód z pompowni „Koćmierzów” wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Zadanie 2

Zabezpieczenie przeciwpowodziowe w obrębie cieku Struga A wraz z przebudową i rozbudową przepompowni „Nadbrzezie”.

Inwestycja zlokalizowana jest w widłach ujścia rzeki Trześniówki do Wisły, natomiast ciek Struga A jest lewostronnym dopływem Trześniówki. Celem inwestycji jest poprawa ochrony przeciwpowodziowej terenów zawala w zasięgu zlewni przedmiotowej pompowni Nadbrzezie z uwagi na istotne zagrożenie podtopieniami i zalewaniem okolicznych terenów (również zamieszkałych) w trakcie nawalnych opadów przy jednoczesnym wysokim stanie zwierciadła wody na rzece Trześniówce. Pompownia zapewni skuteczny przerzut wody z zawala w przypadku utrzymującego się wysokiego stanu wody w międzywalu rzeki Trześniówki.

W ramach zadania zrealizowano:

• rozbudowę przepompowni „Nadbrzezie” wraz z przebudową i rozbudową zbiornika retencyjno-wyrównawczego,

• modernizację cieku Struga A w km 1+694÷3+258 poprzez przeprowadzenie następujących prac: odmulenie, profilowanie skarp oraz ubezpieczenie dna i skarp elementami prefabrykowanymi,

• Prace związane z odmuleniem zbiornika wyrównawczego oraz odmuleniem kanału odprowadzającego wody z pompowni do rzeki Trześniówki

• przebudowę i modernizację infrastruktury towarzyszącej.

Zadanie 3

Rozbudowa wału opaskowego zabezpieczającego przed wodami powodziowymi Hutę Szkła i osiedle mieszkaniowe w miejscowości Sandomierz wraz z rozbudową wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły od ul. Lwowskiej do połączenia z wałem Koćmierzów.

Realizacja zadania to:

• modernizacja istniejącego wału opaskowego o długości ok. 3000 m, okalającego osiedle mieszkaniowe,

• prace budowlane polegające na uszczelnieniu wału w postaci przesłony przeciwfiltracyjnej oraz podwyższenia i zabezpieczenia korony murem żelbetowym i stalową ścianką szczelną wraz z przejściami mobilnymi,

• modernizacja odcinka wału wiślanego o długości 500 m wraz z drogą serwisową oraz uszczelnieniem podłoża i korpusu wału, a także budową bramy przeciwpowodziowej na kanale portowym.

Brama przeciwpowodziowa została wybudowana jako konstrukcja żelbetowa o wymiarach 18,00m x 18,50m,  wysokości 15,50 m oraz o szerokości w świetle kanału 12,00 m. Wrota bramy stanowią dwa stalowe skrzydła o wysokości 12,00 m i szerokości 7,00 m i wadze 57 t. Wrota bramy przeciwpowodziowej zamykane są za pomocą dwóch siłowników hydraulicznych napędzanych przez stację hydrauliczną. Proces zamykania i otwierania wrót jest zautomatyzowany, jego rozpoczęcie natomiast, inicjuje operator. Wrota wsporne zapewniają ochronę przeciwpowodziową do rzędnej 149,30 m n.p.m. (woda Q kontrolna = 149,07m n.p.m.).

Zadanie 4

Zabezpieczenie wałów rzeki Koprzywianki - wał lewy w km 0+000 ÷ 12+900,wał prawy w km 0+000 ÷ 14+400.

Realizacja zadania to:

• modernizacja lewego wału o długości ok. 12,9 km i prawego wału o długości ok. 14,4 km rzeki Koprzywianki, prace budowlane obejmujące wykonania uszczelnienia wału w postaci stalowej ścianki szczelnej lub w postaci przesłony przeciwfiltracyjnej,

• wykonanie prac ziemnych związanych z realizacją nasypów, ułożenia bentomaty, humusowanie i obsiew trawą, modernizacja istniejących przepustów oraz wykonanie dróg technologicznych na koronie wału i częściowo na zawalu.

Zadanie 5

Budowa przepompowni wody w miejscowości Szewce. Pompownia zlokalizowana jest na lewym brzegu rz. Koprzywianki, w km 8+250, przy wale przeciwpowodziowym.

Celem inwestycji jest poprawa ochrony przeciwpowodziowej terenów zawala w zasięgu zlewni pompowni, tj. obszaru w rejonie miejscowości Szewce poprzez odprowadzenie wód z zawala do rzeki Koprzywianki. Pompownia zapewni skuteczny przerzut wody z zawala w przypadku utrzymującego się wysokiego stanu wody w rzece Koprzywiance.

Zadanie to obejmowało:

• budowę nowego budynku przepompowni w miejscu starego obiektu wraz z modernizacją zbiornika wyrównawczego,

• modernizację systemu doprowadzenia i odprowadzenia wód z pompowni.

Zadanie 6

Rozbudowa przepompowni wody w miejscowości Zajeziorze. Istniejąca pompownia zlokalizowana jest w sąsiedztwie prawego wału przeciwpowodziowego rzeki Koprzywianki km 5+650, przy ujściu Cieku od Zajeziorza.

Celem inwestycji jest poprawa ochrony przeciwpowodziowej terenów zawala w zasięgu zlewni pompowni. Teren zlewni to głównie tereny rolnicze wykorzystywane pod działalność sadowniczą. Pompownia zapewni skuteczny przerzut wody z zawala w przypadku utrzymującego się wysokiego stanu wody w rzece Koprzywiance.

Zadanie to obejmowało: 

• rozbudowę przepompowni wraz z przebudową i rozbudową zbiornika retencyjno - wyrównawczego,

• modernizację kanału odpływowego z pompowni do rzeki Koprzywianki.