Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie w ramach działań mających na celu zwiększenie zdolności retencji glebowej – bioretencji od 2020 roku realizuje projekt: „Zakładanie łąk kwietnych w dolinach rzek”. Są to działania prowadzone w ramach kampanii społeczno-ekologicznej Stop suszy! Celem projektu jest zwiększenie bioróżnorodności, zmniejszenie skutków suszy, zwiększenie walorów estetycznych i krajobrazowych terenów położonych wzdłuż trasy rowerowej nad rzeką Bystrzycą oraz redukcja zanieczyszczenia powietrza.

Łąki kwietne założono w kwietniu 2020 roku wzdłuż trasy rowerowej w dolinie Bystrzycy w Lublinie na 6 poletkach o nieregularnym, nerkowatym kształcie. Wszystkie założone cele projektu zostały zrealizowane:

• łąki kwietne, dzięki licznym gatunkom barwnie kwitnących roślin, przyciągały wiele zapylaczy, co wpływało na zwiększenie różnorodności biologicznej; na obszarach zurbanizowanych są jednocześnie sposobem czynnej ochrony bezkręgowców oraz drobnych kręgowców, a także poprawy dobrostanu pszczoły miodnej z miejskich pasiek,
• dzięki zmniejszeniu częstości koszenia i utrzymaniu okrywy roślinnej wpłynęły na zmniejszenie skutków suszy, łąki przyczyniają się bowiem do zwiększania zdolności retencji glebowej,
• dzięki dużej różnorodności florystycznej łąki kwietne w dolinie Bystrzycy cieszą się dużą akceptacją społeczną wśród mieszkańców Lublina i turystów, zarówno za „dziki” charakter, kolorystykę, aromaty kwiatów, jak i bogactwo pożytecznych owadów oraz ptaków,
• dzięki bogactwu gatunkowemu różnych gatunków roślin redukują zanieczyszczenie powietrza w naszym mieście.

W pierwszych latach funkcjonowania łąki zachowały pełny skład florystyczny i nie straciły walorów de­koracyjnych. Natomiast w trzecim roku użytkowania, pomimo prawidłowej pielęgnacji część z nich uległa sukcesji wtórnej w kierunku zbiorowisk ruderalnych, odradzających się z glebowego banku organów podziemnych (zwłaszcza kłączy perzu) i nasion: silnie alergizującej bylicy pospolitej, nawłoci, przymiotna białego, rukiewnika wschodniego. Ponadto wypadły ze składu gatunkowego ozdobne terofity, pochodzące ze stref klimatycz­nych cieplejszych od naszej np. nachyłek barwierski, czy żmijowiec babkowaty. Na uwagę zasługuje fakt, że wyżej wymienione gatunki nie wykazują skłonności do ucieczki z upraw, a tym bardziej do wypierania gatunków rodzimych, mimo ogólne­go ocieplania się klimatu oraz efektu miejskiej wyspy ciepła.

 {gallery}Lublin_Bystrzyca_Projekt_PGW/Efekty_2022{/gallery}

Efekty ekologiczne uzyskane po trzech latach użytkowania łąk kwietnych w dolinie Bystrzycy to:

• dostarczenie nowych siedlisk, w tym żerowisk i schronień dla owadów zapylających (szczególnie trzmieli i pszczół samotnych), drapieżnych bezkręgowców, ptaków śpiewających i drobnych ssaków;
• większa retencja wody opadowej i glebowej, w tym redukcja spływów powierzchniowych;
• obniżka kosztów zagospodarowania wód opadowych;
• ochrona klimatu poprzez akumulację CO₂ i zwiększenie produkcji O₂;
• pochłanianie pyłów (PPM) i dymów;
• znaczące obniżenie kosztów utrzymania terenu poprzez całkowite zaprzestanie nawadniania, ochrony i nawożenia;
• podniesienie walorów estetycznych, nawet w okresie długotrwałej suszy;
• zaspokojenie potrzeb biofilnych człowieka, szczególnie wzrost poczucia spokoju, ukojenia i pewności siebie;
• tworzenie korytarzy ekologicznych łączących siedliska owadów.

Aby zachować walory łąk kwietnych w dolinie Bystrzycy i cieszyć się ich pięknem w kolejnych latach Wody Polskie będą kontynuowały ich pielęgnację polegającą na regularnym koszeniu, usuwaniu ekspansywnych, zbędnych chwastów oraz będą dokonywały podsiewu nowej porcji nasion gatunków łąk kwietnych.

Opracowanie dla RZGW w Lublinie wykonali:

dr Agnieszka Dąbrowska, Ogród Botaniczny UMCS w Lublinie

dr hab., prof. UP Mariusz Kulik, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie