PGW Wody Polskie podpisały umowę z konsorcjum firm „Pectore-Eco” Sp. z o.o. oraz Łukasz Szkudlarek ekovert na opracowanie nowych planów utrzymania wód dla obszaru całego kraju. Dzięki opracowaniu tych dokumentów planistycznych możliwe będzie zaplanowanie i prowadzenie w kolejnych latach działań na śródlądowych wodach powierzchniowych, z uwzględnieniem potrzeb z zakresu ochrony przed powodzią oraz konieczności osiągnięcia celów środowiskowych i ochrony wód.

Harmonogram umowy zapewnia przygotowanie w ciągu 6 miesięcy od podpisania umowy 11 projektów dokumentów w podziale na regiony wodne dotyczące obszaru działania każdego RZGW, a w ciągu kolejnych 9 miesięcy przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowych dokumentów.

- Plany utrzymania wód to jedne z kierunkowych dokumentów w gospodarowaniu wodami. Przedstawiają potrzeby i zakres prowadzenia prac utrzymaniowych w ujęciu wieloletnim, których projekty zostaną poddane strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Konsultacje społeczne tych projektów będą dla nas kluczowe – powiedział Mateusz Balcerowicz, Wiceprezes Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą.

Czym są plany utrzymania wód?

Plany utrzymania wód (PUW) to dokumenty planistyczne, które opracowuje się w celu szczegółowego zaplanowania zakresu działań, wskazanych w art. 227 ust. 3 ustawy Prawo wodne, na śródlądowych wodach powierzchniowych, z uwzględnieniem potrzeb z zakresu ochrony przed powodzią oraz konieczności osiągnięcia celów środowiskowych i ochrony wód. Obligatoryjną zawartość dokumentów określa art.327 ust. 1 ustawy Prawo wodne, tj.:

1) określenie odcinków śródlądowych wód powierzchniowych, w obrębie których występują zagrożenia dla swobodnego przepływu wód oraz spływu lodów, wraz z identyfikacją tych zagrożeń

2) wykaz będących własnością Skarbu Państwa budowli regulacyjnych i urządzeń wodnych o istotnym znaczeniu dla zarządzania wodami

3) wykaz planowanych działań, o których mowa w art. 227 ust. 3, obejmujący:

1. wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za realizację działań,

2. uzasadnienie konieczności realizacji działań, z uwzględnieniem spodziewanych efektów ich realizacji,

3. jeżeli jest to możliwe, szacunkową analizę kosztów i korzyści wynikających z planowanych działań,

4. w przypadku działań, o których mowa w art. 227 ust. 3 pkt 3, 6 i 7 – zakres, rozmiar, przybliżoną lokalizację działań oraz terminy i sposoby ich prowadzenia.

Aktualnie obowiązujące Plany utrzymania wód zostały przyjęte w 2016 r. w drodze aktu prawa miejscowego przez dyrektorów ówczesnych regionalnych zarządów gospodarki wodnej.

Plany utrzymania wód w odniesieniu do innych dokumentów planistycznych

W ramach obecnie podpisanej umowy Wykonawca opracuje nowe PUW nie tylko zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, ale także dostosuje do obowiązujących dokumentów strategicznych i planistycznych z zakresu gospodarki wodnej (m.in. krajowy program renaturyzacji wód powierzchniowych, plany gospodarowani wodami, plany przeciwdziałania skutkom suszy) oraz do aktualnych ocen jednolitych części wód powierzchniowych.

Plany utrzymania wód zawierać będą pakiet niezbędnych prac utrzymaniowych o jak najmniejszej ingerencji w środowisko, z uwzględnieniem rozwiązań i zaleceń określonych w publikacjach: „Katalog dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania (MGGP, 2018), „Dobre praktyki utrzymania rzek (WWF Polska, 2018) oraz „Renaturyzacja wód – podręcznik dobrych praktyk renaturyzacji wód powierzchniowych (Multiconsult, 2020).

Przedmiotowe opracowania, zgodnie z poleceniem Zastępcy Prezesa Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą z 26 stycznia 2024 roku, są także obligatoryjnie uwzględniane przez PGW Wody Polskie w trakcie planowania i realizacji zadań utrzymaniowych i inwestycyjnych, jako wskazujące dobre praktyki dla działań realizowanych na rzekach, jeziorach i urządzeniach wodnych.

Społeczeństwo ma głos – każdy projekt PUW przejdzie konsultacje społeczne

W trakcie realizacji umowy, projekty PUW zostaną poddane strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, w tym przeprowadzone zostaną konsultacje społeczne każdego z dokumentów wraz z prognozami oddziaływania na środowisko (po 2 spotkania konsultacyjne każdego projektów PUW wraz z prognozą oddziaływania na środowisko). Spotkania odbywać się będą na obszarze działania właściwego RZGW, którego dotyczy projekt dokumentu. W skali całego kraju odbędą się zatem 22 spotkania konsultacyjne.

Opracowany plan utrzymania wód, według art. 327 ust.4 ustawy Prawo wodne, przyjmuje wojewoda, na wniosek Wód Polskich, w drodze aktu prawa miejscowego. Zgodnie z podpisaną umową z Wykonawcą, przyjęcie PUW przez wojewodów w drodze aktu prawa miejscowego ma nastąpić 21 miesięcy od podpisania umowy, tj. do listopada 2025 r.

Plany utrzymania wód uwzględnią potrzeby społeczne, gospodarcze i środowiskowe

Opracowanie nowych PUW, z uwzględnieniem rozwiązań proekologicznych, zapewni kompromis pomiędzy obowiązkiem utrzymania wód a ochroną ekosystemów oraz spełni zarówno potrzeby społeczne i gospodarcze w zakresie bieżącej konserwacji cieków naturalnych, jak i oczekiwania środowisk naukowych oraz organizacji pozarządowych w kwestii ochrony środowiska.

Wody Polskie reagują na coraz mocniej odczuwalne zmiany klimatyczne, dlatego PUW będzie przygotowany zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju – będzie uwzględniał nie tylko potrzeby ludzi, ale także potrzeby środowiska przyrodniczego.