Warszawa, 7 stycznia 2021 r.

KBW.700.2.2021

Pan

Rafał Trzaskowski

Prezydent m. st. Warszawy

Jako Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie stanowiącego organ właściwy w sprawach gospodarowania wodami zwracam się o przedstawienie rzetelnej i kompleksowej informacji dotyczącej bezpieczeństwa pracy nowo wybudowanego kolektora stalowego DN 1200 mm ułożonego pod rzeką Wisłą.

Z materiałów opublikowanych przez MPWiK w m.st. Warszawie S.A. pn. „Karta informacyjna przedsięwzięcia” zamieszczonych na stronie internetowej pod następującym linkiem: https://mpwik-waw.eb2b.com.pl/open-preview auction.html/225056/zaprojektowanie-i-wykonanie-uzupelniajacej-instalacji-do-transferu-sciekow-laczacej-obiekty-na-zakladzie-farysa-i-swiderska-faza-i-nitka-b wynika, że planowana inwestycja ma na celu poprawę bezpieczeństwa układu przesyłowego i zapewnienie przesyłu ścieków do Oczyszczalni Ścieków „Czajka” w przypadkach prac eksploatacyjnych w istniejącym tunelu pod Wisłą oraz w sytuacjach awaryjnych. Ma to umożliwić odciążenie istniejącego układu przesyłowego i ograniczenie zrzutów do rzeki Wisły kanałami burzowymi podczas prac konserwacyjnych lub ewentualnych sytuacji awaryjnych. Tym samym w założeniach MPWiK planowane jest długoletnie wykorzystywanie rurociągów przesyłowych 2xDN1200mm z Zakładu „Farysa” do Zakładu „Świderska”.

Mając powyższe na uwadze wyrażam moje duże zaniepokojenie, jak również wątpliwości ekspertów PGW Wody Polskie dotyczące rodzaju materiału jaki został wykorzystany do budowy kolektora. Należy zaznaczyć, że przesył ścieków komunalnych pod dnem Wisły jest jednym z najbardziej strategicznych miejsc w systemie ściekowym m. st. Warszawy. Dwie poprzednie awarie pokazały skutki, jakie może przynieść nieodpowiedni wybór technologii i materiałów do budowy kolektorów przesyłowych. W ocenie specjalistów PGW Wody Polskie użycie w powyższej inwestycji rur stalowych do transportu ciśnieniowego ścieków komunalnych (mieszaniny ścieków sanitarnych, przemysłowych oraz opadowych z piaskiem) może nie gwarantować bezawaryjnego długiego okresu eksploatacji. Przypominam, że wraz ze ściekami komunalnym w okresie jesienno-zimowym transportowana będzie mieszanina piasku i chlorku sodu z chlorkiem magnezu, która w sposób destrukcyjny będzie oddziaływać na wewnętrzną warstwę stalowego kolektora, co w konsekwencji może doprowadzić do perforacji rurociągu  i kolejnej poważnej awarii na przesyle ścieków z lewobrzeżnej części Warszawy do oczyszczalni ścieków „Czajka”.

Rury stalowe ze względu na korozję nie są materiałem zazwyczaj stosowanym do budowy systemów kanalizacyjnych, w szczególności w kolektorach transportujących pod ciśnieniem ścieki nieoczyszczone. Ma to swoje przełożenie w stosownych dokumentach tzw. wytycznych do projektowania obowiązujących w poszczególnych miastach w Polsce, w tym również w m. st. Warszawa. Obowiązujący w MPWiK w m.st. Warszawie S.A. dokument pn. „Wytyczne do opracowywania dokumentacji technicznych oraz budowy przewodów i przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych oraz przepompowni kanalizacyjnych” w p. 1.3 str. 24 pt. Materiały do budowy kanałów, nie wymienia stali jako technologii stosowanej do budowy kanalizacji – źródło: https://www.mpwik.com.pl/view/wytyczne-dla-projektantow. Podobna sytuacja istnieje także w innych miastach Polski oraz innych krajach europejskich. Należy choćby wymienić dokument pn. European study of the performance of various pipe systems, respectively pipe materials for municipal sewage systems under special consideration of the ecological range of effects during the service life (Europejskie badanie przydatności różnych systemów rurowych do budowy kanalizacji ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekologicznych w zakres ich oddziaływani na środowisko w okresie ich użytkowania), w którym stal nie jest wymieniona i nie jest brana pod uwagę w tego typu przedsięwzięciach – źródło: https://www.teppfa.eu/wp-content/uploads/CivilsSMPReport-Full.pdf.

Ponadto wyrażam zastrzeżenia i wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa pracy rurociągu przy niskiej odporności na ścieranie rur stalowych. Należy podkreślić, że większość badań prowadzonych na trwałość różnych materiałów nie uwzględnia stali jako materiału stosowanego w kanalizacji. Warto zaznaczyć, że w opracowaniach niemieckich ekspertów stal również nie jest brana pod uwagę. I tak np. w opracowaniu prof. dr inż. Steina poświęconym ścieralności rur kanalizacyjnych dla przepływów grawitacyjnych brak jest informacji o badaniu rur stalowych. Rury metalowe w opracowaniu są reprezentowane jedynie przez żeliwo sferoidalne. Jest to cenna informacja, z której wypływa wniosek, że w Europie nie stosuje się stalowych rur do kanalizacji grawitacyjnych, a na pewno nie na taką skalę, aby można je zakwalifikować do reprezentatywnych badań porównawczych. Nadmieniam także, że opracowanie powstało na zlecenie branżowego Stowarzyszenia (Producentów) Rur Betonowych i Żelbetowych (FSB) z Bonn.

Dotychczas przy przekraczaniu rzek w Polsce rurociągami kanalizacyjnymi inwestorzy wybierali rurociągi niestalowe instalowane metodą HDD (rura przewiertowa jest od razu rurą przewodową). Świadczą o tym dane zawarte w publikacji pn. „Największe projekty HDD w Polsce – listy rankingowe” w tab. 1. „TOP 100 najtrudniejszych projektów wiertniczych według kryterium wskaźnika HDI”. Przykładem takich inwestycji jest wykonany w roku 2000 przewiert HDD rurą PEHD DN1200 pod Martwą Wisłą w Gdańsku oraz sześć przekroczeń rurami PEHD DN1030 wykonanych w Szczecinie – źródło: http://www.hddpilot.pl/publikacje. Każda z ww. inwestycji działa bezawaryjnie do dnia dzisiejszego.

Mając na uwadze poważne wątpliwości, jakie przedstawiłem, oczekuję również rzetelnych odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy i jakie zostały zastosowane urządzenia monitorujące szczelność pracy kolektorów gwarantujące pełną obserwację i bezpieczeństwo pracy rurociągów ?
• W jaki sposób monitorowany jest przez służby stan techniczny pracującego już pierwszego stalowego kolektora DN 1200 mm (monitorowanie ile mm grubości ścianek rurociągu ubędzie w kolejnych okresach eksploatacji) ?
• Jakie zatwierdzono procedury i instrukcje ?
• Jakie zostaną zastosowane działania w przypadku jakiekolwiek nieszczelności (eksfiltracji do wód rzeki Wisły) lub awarii stalowych kolektorów uniemożliwiających transport ścieków pod Wisłą?
• Czy tylko jedynym działaniem awaryjnym będzie kolejny długotrwały zrzut wszystkich surowych ścieków z lewobrzeżnej części Warszawy bezpośrednio do rzeki Wisły?

Proszę o szczegółową i rzetelną informację w ww. zakresie, co pozwoli na uzyskanie przez PGW Wody Polskie rzetelnej informacji dotyczącej bezpieczeństwa pracy nowo wybudowanego kolektora stalowego DN 1200 mm ułożonego pod rzeką Wisłą.

Ponadto informuję Pana Prezydenta o fakcie, niezrozumiałego przeze mnie, zaprzestania raportowania do PGW Wody Polskie przez MPWiK m.st. w Warszawie o ilościach zrzucanych nieoczyszczonych ścieków komunalnych do rzeki Wisły. Ostatni raport został przekazany 22 grudnia 2020 r. informujący o zrzucie ścieków w ilości 91.151 m³  i pomimo naszych próśb o dalsze przekazywania raportów do dnia dzisiejszego nie otrzymujemy od Spółki informacji o przelewach, a także powodach zaprzestania raportowania. Niestety może to rodzić poważne podejrzenia, że MPWiK Sp. z o. o. chce ukryć informację o ilościach zrzucanych ścieków do rzeki Wisły.

Jednocześnie zaznaczam, że przedmiotowe pytania i zastrzeżenia dotyczące pracy nowo wybudowanego kolektora stalowego kieruję bezpośrednio do Prezydenta m. st. Warszawy, jako jedynego akcjonariusza i założyciela Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji m. st. w Warszawie, którego właścicielem jest reprezentowane przez Pana m. st. Warszawa.

Z poważaniem

Przemysław Daca

Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego

Wody Polskie

Do wiadomości:

Pan Marek Gróbarczyk, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury.