Wiceminister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Anna Moskwa wraz z Przemysławem Dacą Prezesem Wód Polskich uczestniczyli w wizycie dotyczącej planowanych inwestycji z zakresu retencji w województwie łódzkim. To region szczególnie zagrożony suszą, dlatego właśnie w województwie łódzkim MGMiŻŚ, przy udziale Wód Polskich szczególnie koncentruje działania związane z realizacją programu przeciwdziałania niedoborom wody (PPNW), którego integralnym elementem jest program STOP SUSZY!
W województwie łódzkim aż 60% terenów jest bardzo i ekstremalnie zagrożonych suszą rolniczą. Dlatego w tym regionie Wody Polskie podejmują szereg działań, których celem jest zwiększenie retencji i poprawa bilansu wodnego. Województwo łódzkie znalazło się na czele listy regionów, w których rusza realizacja programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych. To efektywna, nowatorska metoda z wykorzystaniem retencji korytowej, która pozwala na zwiększenie plonów o ok. 30-40%. Realizacja zadań dotyczących kształtowania zasobów wodnych na obszarze województwa łódzkiego rusza w tym roku. Na inwestycje w tym zakresie Wody Polskie przeznaczają 20 mln zł. Ponadto 70 mln zł jest przeznaczone na dwuletnie projekty rewitalizacji dużych zbiorników retencyjnych Jeziorsko i Sulejów. Dla skutecznej realizacji zadań, niezbędna jest sprawna współpraca z lokalnymi władzami.
Porozumienie dla Partnerstwa Wodnego
Wiceminister Anna Moskwa uczestniczyła w podpisaniu porozumienia Partnerstwa Wodnego, które 28 maja br. zostało zawarte pomiędzy Prezesem Wód Polskich Przemysławem Dacą a Grzegorzem Schreiberem Marszałkiem Województwa Łódzkiego. Porozumienie dotyczy realizacji zadań z zakresu kształtowania zasobów wodnych na obszarze województwa łódzkiego. Dokument określa zasady współpracy w celu wspólnej realizacji zadań dotyczących gospodarki wodnej na obszarze województwa łódzkiego, zwłaszcza w zakresie zwiększania retencji wód oraz przywracania funkcjonalności systemów melioracyjnych, pozwalających na poprawę stosunków wodnych na terenach rolnych. – Urząd Marszałkowski w Łodzi przeznacza 2 mln zł dla spółek wodnych zrzeszających rolników, w celu poszerzenia skutków retencji korytowej – powiedział Marszałek Województwa Łódzkiego Grzegorz Schreiber. Do tworzenia Partnerstw Wodnych i współdziałania samorządów z Wodami Polskimi zachęca, w ramach strategicznej współpracy Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Porozumienie takie zakłada wspólne zarządanie wodą w terenie, głównie we współpracy ze starostwami powiatowymi, ale też lokalnymi gminami, spółkami wodnymi oraz rolnikami. Wiceminister Anna Moskwa podkreśliła dziś rolę współpracy Wód Polskich i samorządów. – Marszałek Województwa Łódzkiego dał dziś dobry przykład. Liczę na podobną, dobrą współpracę w innych regionach – podkreśliła w swoim wystąpieniu Wiceminister Anna Moskwa.
Od lewej: Grzegorz Schreiber Marszałek Województwa Łódzkiego, Anna Moskwa Wiceminister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Przemysław Daca Prezes Wód Polskich po podpisaniu porozumienia Partnerstwa Wodnego. Fot. Wody Polskie
Retencja korytowa sposobem na suszę rolniczą
W ramach działań programu STOP SUSZY! Wody Polskie uruchomiły program kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych, który wykorzystuje tzw. retencję korytową. Metoda ta jest bardzo efektywna. Przy stosunkowo niskich kosztach umożliwia zatrzymanie wody w górnych odcinkach zlewni rzecznych, ograniczając tym samym odpływ wody z terenów rolnych. W tym roku, w ramach programu, zostaną zrealizowane inwestycje na kwotę 60 mln zł. Wody Polskie w ciągu najbliższych 3 lat, w całej Polsce zrealizują 645 zadań na łączną kwotę 154,7 mln zł. Celem jest zwiększenie retencji na obszarach rolnych w regionach najbardziej zagrożonych suszą, ze szczególnym uwzględnieniem województwa łódzkiego. W tym regionie planowane są 103 inwestycje z zakresu retencji korytowej, które nawodnią łącznie 4 tys. ha użytków.
Program kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych zakłada poprawę zdolności retencyjnych rzek, kanałów oraz obiektów melioracyjnych, przy użyciu jazów, przepusto-zastawek i innych urządzeń. Dzięki temu w okresach niedoborów opadów, na rzekach i kanałach będzie prowadzone czasowe podpiętrzanie wód, zapewniające przekierowanie ich do systemów rowów melioracyjnych. Tam woda jest zatrzymywana przez urządzenia wodne, np. przepusto-zastawki. Dzięki temu koryta rzek wypełniają się odcinkowo, a na pobliskich terenach podnosi się poziom wód gruntowych. Zatrzymanie wody w górnych partiach zlewni zapobiega nadmiernemu spływowi wód z gruntów rolnych i leśnych, co ma kluczowe znaczenie w zmniejszaniu skutków suszy rolniczej. Przewiduje się, że realizacja programu w całym kraju wpłynie na poprawę bilansu wodnego na powierzchni od 30 000 do 300 000 hektarów użytków rolnych. Ostateczny efekt będzie zależny od współpracy i zaangażowania samorządów, spółek wodnych i samych rolników.
Działania w województwie łódzkim
W woj. łódzkim planowane są 103 zadania retencji korytowej. Jednym z przykładów lokalnego działania w tym zakresie jest wykorzystanie systemu 17 jazów na rzece Ner. Istniejące jazy zostaną zmodernizowane, by zoptymalizować ich pracę, planowane jest także stworzenie przepławek dla zwierząt wodnych. Kompleksowa realizacja działań retencyjnych umożliwi docelowo okresowe zmagazynowanie ok. 590 tys. m3 wody, która w istniejącym układzie urządzeń nawadniających może być wykorzystana do nawodnień, na obszarze 4047 ha poprzez istniejący i powiązany układ rowów będących w utrzymaniu spółek wodnych skupiających zainteresowanych rolników. W całym województwie łódzkim, do programu retencji korytowej jest wytypowanych 60 spośród 200 działających obiektów hydrotechnicznych. Jaz „Zimne” wybudowano w 1962 roku dla potrzeb prowadzenia nawodnień użytków zielonych położonych w dolinie rzeki Ner. Wysokość piętrzenia na budowli wynosi 2,20 m, została dostosowana do potrzeb prowadzenia nawodnień podsiąkowych łąk położonych w dolinie Ner oraz Kanału Zbylczyckiego i Kanału Środkowego. Obiekt zostanie wyremontowany w ramach inwestycji z zakresu retencji korytowej. Dzięki modernizacji pomoże zmagazynować dodatkowo 84 tys. m3 wody, co będzie oddziaływało w powiązaniu z terenem gminy Łęczyca na ok. 880 ha użytków zielonych.
Jaz „Zimne” w dolinie rzeki Ner, w woj. łódzkim jest jednym z obiektów przeznaczonych do modernizacji w ramach zadań retencji korytowej. Fot. Wody Polskie
Dane o suszy rolniczej w województwie łódzkim
Jak wynika z analiz Wód Polskich, przeprowadzonych na potrzeby pierwszego w Polsce planu przeciwdziałania skutkom suszy, aż 60% terenów województwa łódzkiego jest bardzo i ekstremalnie zagrożonych suszą rolniczą. Warunki klimatyczne i środowiskowe sprawiają, że w tym regionie, w czasie długotrwałych okresów bez opadów, susza rozwija się bardzo intensywnie. Zjawisku towarzyszy niska dostępność zasobów wód powierzchniowych. Dlatego niezbędne są działania, których celem jest efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów, m.in. z wykorzystaniem retencji korytowej. Więcej informacji o suszy w Polsce i o planie przeciwdziałania skutkom suszy na stronie: https://stopsuszy.pl/
W serwisie Stop suszy 2020 dostępne są najnowsze dane i analizy zjawiska suszy w Polsce https://stopsuszy.pl/stop_suszy_2020/
Zespół Komunikacji Społecznej
PGW Wody Polskie
